2026ko martxoaren 3an 50 urte beteko dira Gasteizen gertatutako sarraskitik. Egun hartan, Polizia Armatua San Frantzisko elizan sartu zen langileen batzarra indarrez desegiteko. Eraso hartan bost langile hil zituzten eta ehunka zauritu. Hildakoak hauek izan ziren: Pedro María Martínez Ocio, Francisco Aznar Clemente, Romualdo Barroso Chaparro, José Castillo eta Bienvenido Pereda.
Urteurrena gogoratzeko, Gasteizko Udalak eta Martxoak 3 elkarteak programa zabala aurkeztu dute, 61.000 euroko aurrekontuarekin. Diru hori gobernu taldearen eta EH Bilduren arteko aurrekontu-akordioari esker bideratuko da.
Omenaldi nagusia otsailaren 28an izango da
Ekitaldi nagusia 2026ko otsailaren 28an egingo da Europa Biltzar Jauregian. Hildako langileak omentzeko ekitaldi publikoa izango da eta herritar guztiei irekita egongo da.
Amaiur Arbe, Martxoak 3 elkarteko urteurrenaren antolaketa-lanak koordinatzen ari dena, honela azaldu da: “Ni Martxoak 3 elkartearen izenean ari naiz, baina esan nahi dut lan-talde zabala ari dela programa hau prestatzen. 2026an 50 urte beteko dira Polizia Armatuak langileen batzarra indarrez hautsi zuenetik Gasteizko San Frantzisko elizan.”
Nerea Martínez elkarteko bozeramaileak gogorarazi du: “Sarraski hark bost hildako eta ehunka zauritu utzi zituen. Horrez gain, hurrengo egunetan Gasteizen, Tarragonan eta Basaurin egin ziren protesta solidarioetan poliziak beste bi pertsona hil zituen. Guretzat, biktima horiek ere aitortu behar dira.”
Elkartearen hitzetan, “berrogeita hamar urteotan memoria, justizia eta erreparazioa aldarrikatu ditugu”. Eta gaineratu dute: “Azken urteetan instituzioek zenbait urrats egin badituzte ere, Gasteizko herriak izan du memoria eta borroka bizirik mantentzeko indarra.”
Urte osoko programazioa: zinema, literatura, bisitak eta film berria
Programak arlo askotako jarduerak bilduko ditu eta urte osoan zehar garatuko da. Hauek dira aurreikusitako ekintza nagusiak:
- Zinema zikloa apirilean: langileen eskubideak eta lan-munduan gertatzen diren giza eskubideen urraketak izango ditu ardatz.
- Literatura-lehiaketa: martxoaren 3ko gertakariei buruzko kontakizun eta narrazio laburrak sarituko dira. Urriko azokaren inguruan aurkeztuko da.
- Film labur berri baten estreinaldia: dagoeneko grabatua dago eta edizio fasean da.
- San Frantzisko elizaren barrualdeko bisitak: urtean zehar egingo dira. Duela gutxi Arkitektura Bienalean egitekoa zen bisita bertan behera geratu zen segurtasun arrazoiengatik, baina elkarteak espero du aurrerago egin ahal izatea.
Erakusketak eta informazioaren azterketa
- Erakusketa: urtarrilean zabalduko da, eta mundu osoko memoria-euskarrien bilduma aurkeztuko du.
- Jardunaldiak: otsailean egingo dira, eta 1976ko gertakarien inguruan hedabideek eta agintariek eman zuten informazioa izango da aztergai. Desinformazioa eta kontakizunaren kontrola izango dira eztabaidagai.
Hezkuntza-material berria eta logotipo berria
Martxoak 3 elkarteak unitate didaktiko berri bat aurkeztu du, bigarren hezkuntzako irakasleen laguntzarekin prestatua. Helburua da ikasleei 1976ko gertakariak hobeto ezagutaraztea eta hausnarketa sustatzea.
Gainera, elkarteak urteurrenaren logotipo berria ere aurkeztu du. Monolito klandestino batean inspiratuta dago, euskal hilarri tradizional baten formarekin. “50 urte igaro diren arren, zauria irekita jarraitzen duela gogorarazten digu”, adierazi dute.
Lehen aldiz, ekitaldi guztiak elkarteak antolatuta
Amaiur Arbek adierazi du aurten izango dela lehen aldia urteurreneko jarduera guztiak elkarteak berak zuzenean antolatzen dituela: “Urte askotan herri mugimenduek eta kultura-eragileek mantendu dute bizirik memoria. Orain, guk hartu dugu ardura hori.”
Programaren antolaketan Gasteizko Udaleko sail ezberdinek eta hiri osoko kultura-guneek parte hartzen dute. Elkarteak eskerrak eman dizkie guztiei: “Haien laguntzarik gabe, orain arteko oroimena eta ekitaldiak ez lirateke posible izango.”
